مزایای دورکاری چیست؟
در این نوشتار نویسندگان گروه دورکارآ برآن شده اند تا به سوالات زیر که در حوزه ی مسئولیت مدیران سازمانها و مدیران منابع انسانی میباشد پاسخ دهند، سوالاتی از قبیل:
مزایای دورکاری چیست؟
مزایای دورکاری برای سازمانها؟
راه اندازی دورکاری چه منافعی برای سازمانها چیست؟
چرا باید دورکاری راه اندازی شود؟
دورکاری چیست؟
دورکاری روشی برای سازماندهی و انجام کار در مکانی غیر از محل استقرار سازمان، با استفاده از تکنولوژی اطلاعات و ارتباطات است که استقرار این فرایند موجب انعطاف زمانی و مکانی در انجام وظایف و فعالیتهای شخصی میشود)
تحولاتی که فناوری اطلاعات و ارتباطات، درنهادها، سازمانها و موسسات مختلف ایجاد کرده است، مستقیما بر کار و زندگی شخصی و اجتماعی کارکنان و مردم (جامعه) تاثیر گذاشته است. یکی از این تاثیرات، پیدایش یک الگوی روش انجام کار مبتنی بر رایانه، به نام دورکاری است. دورکاری ازجمله پیامدهای تحولات وتغییرات عصر اطلاعات بر سازمانها است .
دورکاری یک روش و سبک انجام کار است که سازمانها میتوانند با استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات مانند خدمات ارتباطی رایانه ای مانند اینترانت و اینترنت با استفاده ازتجهیزات IT مانند PC, Laptop, Cell Phone و ... با پرسنل دورکار خود در ارتباط باشند و همچنین به آنها اجازه دهند تمام یا قسمتی از کارشان را خارج از محل سازمان یا شرکت خود انجام دهند.
در ایران دورکاری کمتر از ده سال سن دارد و این شیوه ی کار در این زمان کوتاه ظرفیت خود را برای ترسیم مجدد مرزهای جغرافیایی و سازمانی سنتی شرکتهای متمرکز شده بطور چشمگیری نشان داده است .
2. مزایای دورکاری
مزایای دورکاری میتواند شامل مزایای فردی، سازمانی و اجتماعی باشد.
از نظر بهره‌وری فردی، وقتی فرد از کنترلهای سازمانی خارج میشود با خود مدیریتی تلاش میکند که بازدهی خود را افزایش داده و با برنامه ریزی که برای انجام کارها دارد تمام تلاش خود را به کار میگیرد تا در کوتاهترین زمان و با کمترین هزینه ممکن کارش را بهبود بخشد و چون در دورکاری ساعت انجام کار برای فرد شناور تعریف میشود بنابراین بهترین و مناسب ترین ساعت را برای انجام کار انتخاب میکند در اینصورت ضمن افزایش بهره وری پرسنل دورکار، اعتماد به نفس و عزت نفس آنها نیز با خود مدیریتی افزایش مییابد .
از طریق دورکاری بهره‌وری سازمانی افزایش یافته و اتلاف انرژی در سازمان کاسته میشود از این رو وقتی پرسنل در پروژه دورکاری به انجام وظیفه می‌پردازند از میزان تنش و فشارهای روحی روانی، درگیری‌ها و تعارضات سازمانی آنها کم میشود .
تحت این شرایط مدیران میتوانند از فرصتها برای برنامه ریزی در جهت استفاده بهینه از منابع سازمانی سود ببرند .
برخی از مهمترین مزایای نظام دورکاری را میتوان در ابعاد سازمان، فرد، جامعه به شرح زیرخلاصه نمود:
01 صرفه جویی درهزینه‌ها: انجام کار توسط کارکنان در محل سازمان، متضمن هزینه‌های مختلف اداری مانند امکانات ،تجهیزات، فضا و خدمات رفاهی ،ارتباطات و ... است. سازمانهایی که روش دورکاری را انتخاب می‌کنند، صرفه جویی‌های زیادی در مصرف هزینه‌های استقرار پرسنل خواهند داشت.
2. افزایش بهره‌وری: تجارب کشورهایی که نظام دورکاری را اجرا کرده اند، نشان می‌دهد که دورکاری، بهره‌وری درسازمان‌ها را تا 0۱ درصد افزایش داده است. درنظرسنجی‌ها، هم پرسنل دورکار و هم مدیران این موضوع را تایید کرده اند.
یکی از دلایل افزایش بهره‌وری در اجرای نظام دورکاری این است که هم برای پرسنل دورکار و هم سازمانها در مصرف هزینه‌ها و زمان رفت وآمد صرفه جویی زیادی صورت میگیرد. علاوه برآن، مشکلات تردد به سازمان و هزینه‌های ناشی از آن کاهش چشم گیری مییابد.
3. تقویت انگیزه: برنامه‌های موفق دورکاری در سازمانها، نشان داده است که فرایند انجام کار و ماموریتها ازطریق دورکاری، موجب تقویت روحیه اعتماد به نفس و خود اطمینانی در پرسنل دورکار شده است، چراکه آنها در ایام دورکاری به طور نسبتاً مستقل کار می‌کنند همچنین، پرسنل دورکار تمایل دارند به اعتماد مدیر یا کارفرمای خود در محول نمودن کار مستقل (دورکاری) به آنان، پاسخ مثبت دهند.
4. توسعه مهارت به صورت خودآموزی: کارکنان زبده و متخصصی که علاقمند به ترک شغل خود می‌باشند، با اجرای دورکاری در سازمان خود باقی می‌مانند و سازمان را از وجود خود بهره‌مند خواهند ساخت. با روش دورکاری، کارها و وظایف سازمان و درنتیجه کارکنان به دو بخش تقسیم میشوند: کارکنان تمام وقت و کارکنان پاره وقت. کارکنان پاره وقت که دایره تصمیم گیری، استقلال عمل و گستره فراغت برای انجام کارشان، افزایش مییابد، براثر تجربه، تکرار و تمرین و خودآموزی، دانش و مهارتهایشان ارتقاء خواهد یافت. بنابراین، نیاز به آموزش ضمن خدمت برای آنها کمتر خواهد شد.
- انعطاف پذیری: درصورت سازماندهی مناسب نظام دورکاری، پرسنل دورکار میتوانند به زندگی کاری خود به نحوی مؤثر ادامه دهند؛ ضمن اینکه در زندگی شخصی آنان اختلالی ایجاد نشود. درواقع، نظام دورکاری، سبکی از انجام کار با انعطاف پذیری بالا میباشد. سازمانها با برنامه‌های موثر دورکاری قادر خواهند شد، اثرات منفی و مختل کننده محیطی بر کار و وظایف سازمان را به حداقل برسانند. اختلال‌هایی مانند بروز مشکلات در سیستم حمل و نقل، مشکلات آب و هوایی شدید، قطعی برق و مخابرات، بلایای طبیعی و... .
- بهبود ارائه خدمات به مشتریان: دورکاری سازمان را قادر می‌سازد، با حداقل هزینهدر ساعات غیراداری نیز به مشتریان خدمات لازم را ارائه کند.
7. کاهش زمان تردد و هزینه‌های آن برای سازمان: نظرسنجی‌های انجام شده نشان می‌دهد، برای بسیاری از پرسنل دورکار، کاهش زمان تردد به سازمان و صرفه جویی ناشی از هزینه‌های آن، مهمترین انگیزه آنان است.
8. ایجاد تعادل درکار و زندگی خانوادگی: اگرچه قرار است در نظام دورکاری، پرسنل دورکار ساعات بیشتری را صرف کار موثر نمایند، اما، درصورت انجام این هدف، بازهم پرسنل دورکار میتواند بین کار و زندگی خود تعادل مناسبی برقرار کند .مثلا برای دیدن اقوام و نزدیکان خود برود، خریدهای روزمره خانه را انجام دهد، مسئولیتهای بیشتری در خانه برعهده بگیرد، درانجام امور خانوادگی مشارکت بیشتری داشته باشد.
9. ساعات کار اداری انعطاف پذیر: فرد دورکار، زمان کارخود را در برنامه روزانه شخصی، به نحوی تنظیم میکند که اثر بخشی بیشتری داشته باشد. مثلا شب، صبح زود، آخر شب و ... . البته باید توجه داشت که فرد دورکار باید ساعاتی را در دسترس مدیران، همکاران و ذینفعان باشد.
10. کاهش حجم ترافیک: مطالعات انجام شده در زمینه حمل و نقل در انگلستان تایید کرده است که ارتباطات از راه دور عامل موثری برای کاهش ترافیک و استفاده کمتر از وسایل حمل ونقل است. ترویج دورکاری موجب تسهیل و راحتی جریان ترافیک میشود و کاهش رفت و آمد دورکارها، این موضوع را روشن تر ساخته است.
11. دوستی با محیط زیست: یکی از مهم ترین مزایای دورکاری، تامین و ایجاد محیط سالم است. برخی کشورها، با وضع مالیات تحت عنوان "مالیات سبز"، مردم را تشویق به دورکاری و پشتیبانی از دورکاران می‌کنند. مالیات سبز، در تشویق کارکنان به کار در خانه کمک فراوان کرده است.
12. افزایش گستره اشتغال و فرصت‌های کار: پرسنل دورکار میتوانند محل فعالیتهای شغلی خود را در محل زندگیشان (خانه ،محله، منطقه محل سکونت) انتخاب نموده و زمان بیشتری را صرف کارهای درآمدزای دیگر (مشهور به شغل دوم) کنند.
13. دسترسی به کار برای افراد با مشکلات خاص: دورکاری میتواند امکان دسترسی به کار، آموزش و ارتباطات اجتماعی را برای افرادی که دارای مشکلات جسمی و حتی روحی هستند، فراهم کند. برای این گونه افراد سفر به محل کار یا انجام عادی کار در محل کار آن هم به‌صورت پنج روز کاری در هفته یا 9 ساعت کار در روز ،بسیار مشکل و طاقت فرسا است. این درحالی است که در منزل با سرپرستی پدر، مادر، سرپرست، پرستار و ... از عهده انجام کار و وظایف بر خواهند.